Zgodnie z zasadami ekonomii budżet państwa obejmuje przewidywane roczne dochody i wydatki. Sam termin budżetu jest dość niejasny, a w literaturze pojawia się wiele jego definicji. Niemniej jednak wiele z nich wskazuje na ważną rolę i znaczenie budżetu dla polityki każdego państwa.
Czym jest budżet państwa?
Jak wskazano powyżej, sam termin budżetu jest mało jasny, a w fachowej literaturze pojawiają się jego liczne wyjaśnienia. Można jednak przyjąć, że stanowi on zestawienie uporządkowanych szacunków dochodów i wydatków państwa w określonym czasie. Jest on ogłaszany publicznie w formie porównywania prognozowanych wydatków finansowych oraz oczekiwanych dochodów.
W jakim celu prowadzona jest polityka budżetowa?
Polityka budżetowa państwa stanowi część krajowej polityki gospodarczej. Jej celem jest skuteczne zarządzanie dochodami i wydatkami kraju w sposób, który zapewnia dobrego funkcjonowanie rozwój gospodarczy kraju oraz dobrobyt jego obywateli. Ustawa budżetowa jest przygotowywana corocznie i wymaga przedłożenia Sejmowi w terminie do 30 września roku poprzedzającego dany rok podatkowy.
Jakie zasady powinny zostać uwzględnione w budżecie państwa?
Jak wspomniano powyżej, budżet stanowi rodzaju prognozy dochodów i wydatków publicznych na dany rok. Jego projekt wymaga akceptacji paramentu i podjęcia stosownej ustawy. Podczas przygotowywania projektu ustawy budżetowej należy pamiętać o kilku zasadach, w tym zasadzie zupełności, równowagi budżetowej, jawności czy jedności. Zgodnie z zasadą zupełności budżet powinien obejmować wszystkie dochody i wydatki państwa. Zasada równowagi budżetowej zakłada, że pożądana jest sytuacja, w której dochód równy byłby wydatkom. W praktyce dość często zdarza się jednak deficyt budżetowy. Zgodnie z zasadą jawności zapisy projektu i ustawy budżetowej nie są objęte tajemnicą, zaś zasada jedności oznacza, że istnieje tylko jeden dokument określający planowane wydatki i dochody państwa.
Jakie są funkcje budżetu państwa?
Funkcje budżetu państwa obejmują rolę alokacyjną, redystrybucyjną oraz stabilizacyjną.
Na czym polega funkcja alokacyjna?
W sektorze publicznym funkcja alokacyjna oznacza, że określona wielkość środków ma być przeznaczana na daną działalność i określa ona zakres i formę jednego rodzaju produkcji. W odniesieniu do sektora prywatnego funkcja alokacyjna oznacza, że dystrybucja odbywa się poprzez dostosowywanie cen za pomocą podatków lub dotacji. Dotacje stanowią formę wsparcia udzielanego przez rząd lub instytucje publiczne przedsiębiorstwom. Mogą mieć one formę bezpośrednią, w tym choćby przejęcie zobowiązań czy odroczenie zwrotu podatku, a także pośrednie w formie ulg obniżających koszt produkcji danego dobra.
Na czym polega funkcja redystrybucyjna?
W odniesieniu do budżetu funkcja redystrybucyjna oznacza wpływ państwa na dystrybucję dochodów podmiotów poprzez system opodatkowania czy społeczny transfer walutowy.
Na czym polega funkcja stabilizacyjna?
Funkcja stabilizacyjna polega na polega na wykorzystaniu budżetu oraz zakładanych w nim dochodów w celu między innymi zmniejszenia bezrobocia czy zapobiegania nadmiernej inflacji.
