Sprawność ruchowa jest niezbędna w każdym wieku i o ile osoby młodsze mają świadomość tego faktu, o tyle w przypadku osób starszych jest ona często pomijana. Fakt ten stanowi w tym przypadku wyzwanie dla lekarzy i fizjoterapeutów, których zadaniem jest aktywizacja seniorów oraz poprawa ich stanu zdrowia. Przekłada się ona bowiem między innymi na lepsze samopoczucie oraz większą samodzielność.
Na czym polega określenie stopnia sprawności?
Ćwiczenia dla seniorów powinna poprzedzać ocena stopnia ich sprawności. W tym celu można wykorzystać skalę ADL, w przypadku której punkty od 0 do 1 są przydzielane w sześciu obszarach. Dotyczą one kąpieli, samodzielnego ubierania się, zachowywania higieny, kontroli zwieraczy, spożywania posiłków oraz poruszania się. W tym przypadku 0 oznacza całkowitą zależność, podczas gdy 1 – samodzielność. Osoby sprawne uzyskują wynik przekraczający 5 punktów, osoby nieprawe – 2 oraz mniej. Określenie sprawności seniora jest ważne, ponieważ umożliwia dostosowanie rodzaju ćwiczeń do jego potrzeb oraz możliwości.
Dlaczego tak istotne dla zdrowia są ćwiczenia dla seniorów?
Wykonywanie ćwiczeń dostosowanych do potrzeb seniora wpływa pozytywnie na jego stan fizyczny i psychiczny. Jest to zasługa endorfin, które wydzielają się w trakcie wysiłku oraz swoistej fizjoterapii, która wzmacnia stawy i mięśnie oraz przyczynia się do poprawy krążenia i zwiększenia wydolności oddechowej.
W jaki sposób należy dobierać odpowiednie ćwiczenia dla seniorów?
Zestaw ćwiczeń dla osoby starszej powinien uwzględniać jej indywidualny stan zdrowia, w tym istniejące schorzenia. Aktywność ruchowa powinna być wprowadzana stopniowo. Na początku może się ona ograniczyć choćby do codziennego spaceru, który angażuje do pracy mięśnie nóg oraz poprawia stopnień dotlenienia organizmu. Wraz z upływem czasu spacer może być coraz dłuższy, wykonywany w szybszym tempie lub zamieniany na jazdę na rowerze. Te rodzaje aktywności określane są jako ćwiczenia aerobowe, które są korzystne w profilaktyce chorób krążenia, układu oddechowego, otyłości i cukrzycy. Innym rodzajem aktywności mogą być ćwiczenia rozciągające, w tym joga czy pilates. Są one polecane dla osób z upośledzoną równowagą i koordynacją ruchową. Ich regularne wykonywane pomaga odzyskać wyczucie punktu ciężkości. Takie działanie zmniejsza ryzyko upadków oraz groźnych dla zdrowia kontuzji.
W jakich sytuacjach ćwiczenia dla osób starszych nie są wskazane?
Wykonywanie ćwiczeń niesie ze sobą liczne korzyści. Należy jednak pamiętać o tym, że nadmierne obciążanie organizmu nie jest wskazane. Ponadto nie może być ono podejmowane w przypadku wystąpienia dolegliwości bólowych, ucisku w klatce piersiowej, zawrotów głowy czy występowania skurczu mięśni. Pojawianie się dolegliwości należy skonsultować ze specjalistą, który zaleci zaprzestanie wykonywania ćwiczeń lub modyfikację treningu. Przyczyną dolegliwości może być bowiem ich nadmierna intensywność lub brak uwzględnienia w ćwiczeniach stanu zdrowia seniora.
